ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ – ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Πρωταρχικό ρόλο στην πρόληψη έχει ένα σωστό εμβολιακό πρόγραμμα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε ζώου (είδος, ηλικία, τρόπος ζωής, ιατρικό ιστορικό).
Οι σκύλοι εμβολιάζονται κατά της παρβοεντερίτιδας («τύφος»), της νόσου του Carre («μόρβα»), της λοιμώδους ηπατίτιδας, της νόσου του κυνοκομείου (βήχας του κυνοκομείου), της λεπτοσπείρωσης και της λύσσας. Τα πρώτα τρία νοσήματα αφορούν κυρίως στα κουτάβια αλλά κι ανεμβολίαστα ζώα κάθε ηλικίας.
Τα δύο τελευταία αφορούν και την υγεία του ανθρώπου (ζωοανθρωπονόσοι) ενώ το αντιλυσσικό εμβόλιο είναι το μόνο που είναι υποχρεωτικό από την ελληνική νομοθεσία. Τα κουτάβια εμβολιάζονται από την ηλικία των 45 ημερών με επαναληπτικούς εμβολιασμούς κι ολοκληρώνουν τον πρώτο αυτό κύκλο εμβολίων στην ηλικία 3.5-4 μηνών. Στους 12-14 μήνες ηλικίας εμβολιάζονται ξανά και μετά τα εμβόλια επαναλαμβάνονται σε ετήσια βάση.
Αναλόγως με τον τρόπο ζωής του ζώου κάποια από τα εμβόλια μπορούν να επαναλαμβάνονται κάθε 1-3 χρόνια ενώ για τη λεπτοσπείρωση, τη λύσσα και το βήχα του κυνοκομείου η ετήσια επανάληψη είναι απαραίτητη. Σημειώνεται ότι για το βήχα του κυνοκομείου υπάρχει ενισχυμένο ξεχωριστό εμβόλιο, το οποίο εκτός από τον ιό που προκαλεί το νόσημα, περιλαμβάνει και μικροβιακό στέλεχος που εμπλέκεται. Το τελευταίο εμβόλιο είναι απαραίτητο αν ο σκύλος πρόκειται να φιλοξενηθεί σε ξενοδοχείο σκύλων ή παίρνει μέρος σε εκθέσεις, διαγωνισμούς κλπ και συγχρωτίζεται με πολλούς άλλους σκύλους.
Υπάρχουν δύο ακόμη εμβόλια για σκύλους τα οποία δεν περιλαμβάνονται στο υποχρεωτικό εμβολιακό πρόγραμμα αλλά συστήνονται κατά περίπτωση. Το ένα αφορά τη λεϊσμανίωση («καλααζάρ») και το άλλο τη δερματοφυτίαση (μύκητες, «τριχοφάγος»). Το πρώτο συστήνεται για ζώα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους και αυτά που είναι πολύ επίφοβα να μολυνθούν (ζώα που ζουν σε εξωτερικό χώρο και ιδίως σε εξοχικές περιοχές). Απαιτείται αρχικά αιματολογικός έλεγχος για λεϊσμανίωση, ένας πρώτος κύκλος τριών εμβολιασμών με μεσοδιαστήματα 3 εβδομάδων κι ετήσιοι επαναληπτικοί εμβολιασμοί μετά από αυτό. Για να εμβολιαστεί ένας σκύλος με το εμβόλιο αυτό πρέπει υποχρεωτικά να έχει ηλικία από 6 μηνών κι άνω.
Το δεύτερο προτείνεται κυρίως σε μικρόσωμα ζώα κι ευαίσθητες στο νόσημα φυλές (πχ Yorksire Terrier), ζώα με ευαισθησία στο δέρμα ή που έχουν εκδηλώσει στο παρελθόν γενικευμένη δερματοφυτίαση. Αρχικά γίνονται 2 επαναλήψεις με μεσοδιάστημα 20 ημερών κι ακολουθούν ετήσιοι επανεμβολιασμοί.
Τα γατάκια εμβολιάζονται από την ηλικία των 2 μηνών κι αρχικά απαιτούνται 2 επαναλήψεις ανά 2-3 εβδομάδες περίπου. Το βασικό εμβόλιο για μία γατούλα είναι το λεγόμενο τριπλό, κατά της 
ρινοτραχεΐτιδας, της πανλευκοπενίας και του καλυκοιού. Επίσης ένας εμβολιασμός κατά της λύσσας είναι υποχρεωτικός από το νόμο. Και τα δύο αυτά εμβόλια επαναλαμβάνονται σε ετήσια βάση. Αν η γάτα είναι εκτεθειμένη λόγω του τρόπου ζωής της (συμβίωση με πολλά άλλα ζώα, διαβίωση σε εξωτερικό χώρο) προτείνεται να εμβολιαστεί και κατά της χλαμυδίωσης (τετραπλό εμβόλιο γάτας) και της λοιμώδους λευχαιμίας (αφού ελεγχθεί πρώτα με αιματολογική εξέταση για το νόσημα αυτό). Κι αυτά τα εμβόλια επαναλαμβάνονται σε ετήσια βάση. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα νοσήματα που προαναφέραμε, μόνο η λύσσα αφορά την υγεία του ανθρώπου. Το εμβόλιο ενάντια στα δερματόφυτα που αναφέρθηκε για το σκύλο γίνεται με το ίδιο σχήμα και στις γάτες όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο.
Τα κατοικίδια κουνελάκια μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν εμβολιάζονταν. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα εμβόλιο που προτείνεται για τα κουνελάκια που ζουν στα σπίτια μας κι αφορά δύο νοσήματα που αφορούν μόνο τα ίδια, την αιμορραγική νόσο και την μυξωμάτωση. Αρχικά γίνεται ένας εμβολιασμός κι απαιτείται ετήσια επανάληψη.
ΑΓΩΓΕΣ ΕΞΩΑΠΟΠΑΡΑΣΙΤΩΣΗΣ
Σημαντικό τόσο για τα κατοικίδιά μας όσο και για εμάς είναι να φροντίζουμε να είναι απαλλαγμένα από εξωπαράσιτα (ψύλλους, ψείρες, τσιμπούρια) και προστατευμένα από τα τσιμπήματα κουνουπιών, σκνιπών και μυγών. Εκτός από τα δερματικά προβλήματα που τους προκαλούν (λόγω κνησμού, φαγούρας δηλαδή), μεταφέρουν, τη στιγμή που πίνουν αίμα, διάφορα παράσιτα (ταινίες, αιμοπαράσιτα, Leishmania, Dirofilaria κ.ά. ) προκαλώντας τους διάφορα σοβαρά νοσήματα.
Η πρόληψη έναντι των εξωπαρασίτων στους σκύλους γίνεται με διάφορα σκευάσματα όπως αμπούλες που απλώνονται στη ράχη του ζώου κάθε μήνα ή spray που ψεκάζονται σε όλο το σώμα επίσης κάθε μήνα. Υπάρχουν ακόμη χάπια με μηνιαία ή τριμηνιαία διάρκεια και περιλαίμια με διάρκεια από 4 έως 8 μήνες. Επίσης, το καλοκαίρι, κάθε απόγευμα καλό είναι να ψεκάζουμε τον σκύλο μας με ένα φυτικό αντικουνουπικό spray. Ανάλογα με τον σκύλο και τον ιδιοκτήτη, υπάρχουν διάφοροι συνδυασμοί των παραπάνω κατάλληλοι για κάθε περίπτωση.
Για τις γάτες επίσης υπάρχουν αντίστοιχα spray, αμπούλες και χάπια, μηνιαίας διάρκειας όλα, αν και το spray είναι συνήθως δύσκολο να εφαρμοστεί στις γάτες κι επίφοβο καθώς έχουν την ενστικτώδη συνήθεια να καθαρίζουν το τρίχωμά τους γλύφοντάς το.
Στα κουνελάκια μπορούν να εφαρμοστούν μόνο συγκεκριμένες αμπούλες μηνιαίας διάρκειας, καθώς τα περισσότερα σκευάσματα από αυτά που προαναφέραμε είναι τοξικά για το είδος αυτό.
ΑΓΩΓΕΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
Εξίσου σημαντικό είναι τα κατοικίδιά μας να προστατεύονται από το να μολυνθούν από εσωτερικά παράσιτα. Τα παράσιτα αυτά (σκουλήκια, ταινίες) μεταδίδονται στα ζώα είτε μέσω του μητρικού γάλακτος (αν η μητέρα έχει μολυνθεί στο παρελθόν) είτε μέσω της κατάποσης ωμού κρέατος και μολυσμένων με τα αυγά των παρασίτων χόρτων από το εξωτερικό περιβάλλον. Υπάρχουν επίσης παράσιτα όπως κάποια είδη ταινίας που μεταδίδονται μέσω των ψύλλων καθώς και η διροφιλάρια («σκουλήκι της καρδιάς»), η οποία μεταδίδεται μέσω των νυγμάτων των κουνουπιών (ακόμη ένας λόγος που η αντικουνουπική προστασία είναι απαραίτητη, ιδίως στους σκύλους). Στα εσωπαράσιτα συγκαταλέγεται κι ο γνωστός μας εχινόκοκκος, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος μολύνεται από τα εντερικά παράσιτα αν καταπιεί αυγά τους από μη καλά μαγειρεμένα κρέατα ή μη καλά πλυμένα λαχανικά ή αν καπνίσει ή φάει χωρίς να έχει πλύνει καλά τα χέρια του ενώ προηγουμένως έχει ακουμπήσει μολυσμένα σημεία.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να προστατεύσουμε τα κατοικίδιά μας, την οικογένειά μας και τον εαυτό μας. Αυτό ευτυχώς είναι αρκετά απλό. Τα γατάκια και τα σκυλάκια λαμβάνουν αρχικά τακτικές αποπαρασιτώσεις από την ηλικία των 6 εβδομάδων με την χορήγηση ειδικών αλοιφών και χαπιών. Η αγωγή αρχικά επαναλαμβάνεται ανά 10-15 ημέρες, αργότερα ανά μήνα και τελικά , μετά την ηλικία των 6 μηνών κι εφ’όρου ζωής, κάθε 3-4 μήνες. Ειδικά για τις γάτες, υπάρχουν και συγκεκριμένες αμπούλες για εσωπαρασιτοκτόνο αγωγή, που εφαρμόζονται στο δέρμα της ράχης τους, όπως αυτές για τα εξωπαράσιτα. Στα κουνελάκια συνήθως (επειδή προέρχονται από κλειστές εκτροφές) δεν χρειάζονται προληπτικές αποπαρασιτώσεις. Αν όμως αυτό χρειαστεί, γίνεται με τη χορήγηση ειδικής αλοιφής από το στόμα ή την εφαρμογή ειδικής αμπούλας στον αυχένα τους.
Ειδικά για τους σκύλους και το «σκουλήκι της καρδιάς» (Dirofilaria), υπάρχουν συγκεκριμένα ενδοπαρασιτοκτόνα χάπια καθώς κι ενέσιμη προληπτική αγωγή. Τα χάπια χορηγούνται κάθε μήνα ενώ η ενέσιμη αγωγή επαναλαμβάνεται κάθε 6 μήνες. Η πρόληψη κατά της διροφιλαρίωσης είναι απαραίτητη ιδίως σε σκύλους που διαμένουν (ή ταξιδεύουν κατά περιόδους) σε περιοχές που θεωρούνται ενδημικές όπως η βόρεια Ελλάδα.
Αλεξάνδρα Δέρβα
Κτηνίατρος DVM, Απόφοιτός ΑΠΘ,Μετεκπαιδευθείσα στην Παθολογική Κλινική της Κτηνιατρικής Σχολής ΑΠΘ
Στοιχεία επικοινωνίας: